Çocuk İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları
Alerjik Rinit Nedir?
Alerjik rinit; alerjik nezle veya saman nezlesi olarak da adlandırılmaktadır. Alerjik rinit kronik yangısal bir hastalık olup çocuklarda en sık görülen alerjik hastalıklardan birisidir. Burun işlevinde bozulma nedeniyle yaşam kalitesi sıklıkla bozulmakta, uyku kalitesi ve okul başarısı etkilenmektedir. Ortalama %5-15 oranında görülmekte olup, sıklığı giderek artmaktadır.
Alerjik Rinitin Ortaya Çıkmasında Etkili Faktörler Nelerdir?
Alerjik rinit gelişiminde en önemli neden kalıtım olup aile hikâyesi etkili bir risk faktördür. Ayrıca sigara maruziyeti, hava kirliliği, sık antibiyotik kullanımı, modern yaşam gibi birçok çevresel faktörle de bağlantısı vardır. Daha önce alerjik egzama ve besin alerjisi olan çocuklarda da alerjik rinit gelişme olasılığı artmaktadır.
Alerjik Rinitin Belirti ve Bulguları Nelerdir?
Alerjik rinitte en çok burunda kaşıntı, hapşırma, burun akıntısı, burun tıkanıklığı, gözlerde sulanma ve kaşıntı görülürken daha az sıklıkla gözaltlarında morluk, kulakta kaşıntı, damakta kaşıntı, ağız kokusu gibi belirtiler de görülebilmektedir. Ayrıca geniz akıntısı nedeniyle öksürük görülebilmektedir. Bazı hastalarda burun tıkanıklığı ön planda iken, bazılarında burunda kaşıntı, akıntı ve hapşırma ön plana çıkabilir. Bununla birlikte alerjik rinitte astım sık görülmektedir. Tedavi sırasında dikkatli olunmalı ve varsa her ikisi birden tedavi edilmelidir.
Alerjik Rinit Mevsimsel midir?
Alerjik rinit bazı alerjen duyarlılığında tüm yıl ortaya çıkabilir. Ev tozu akarları, evcil hayvan tüylerine karşı alerji ve mantar sporlarına karşı alerjisi olanlarda belirtiler yıl boyu devam edebilir. Bir kısım hastada mevsimsel (saman nezlesi) olabilmektedir. Mevsimsel alerjik rinitte en sık polen alerjisi görülmektedir. Bu nedenle belirtiler bahar aylarında artış gösterir.
Alerjik Rinit Başka Hastalıklarla Birlikte Görülür mü?
Alerjik rinit; astım, konjonktivit (göz alerjisi), orta kulak iltihabı, rinosinüzit gibi birçok hastalıkla birlikte görülebilir ve bu hastalıkları olumsuz yönde etkileyebilir.
Alerjik Rinit Tanısı Nasıl Konulur?
Alerjik rinit tanısı için ayrıntılı bir öykü ve muayene yapılmaktadır. Alerjik rinitte çocukla ilgili diğer alerjik hastalıklar ve ailede alerjik hastalıklar sorulmalıdır. Çevresel faktörler de alerjik riniti tetiklediğinden mutlaka sorgulanmalıdır. Özellikle sigara maruziyeti, evcil hayvan varlığı, tüylü oyuncak varlığı ve keskin koku maruziyeti gibi nedenler araştırılmalıdır. Laboratuar testleri hem kandan ve hem ciltten yapılabilir. Ciltten yapılan alerji testlerinin doğu sonuç verebilmesi için 1 hafta öncesinde alerji ilaçları ve soğuk algınlığı gibi ilaçların kesilmiş olması gerekmektedir.
Alerjik Rinit Tedavisinde Neler Yapılmaktadır?
Alerjik rinit tedavisinde öncelikli olarak çevre düzenlemesi yapmak gerekmektedir. Alerjiye yol açan olan maddenin uzaklaştırılması ve çevresel tetikleyicilerin kaldırılması önemlidir. Sonrasında ilaç tedavisinin doktor tarafından düzenlenmesi gerekmektedir. İlaç tedavisinde ağızdan ve burundan alınan antihistaminik içeren alerji ilaçları ve kortizon içeren burun spreyleri kullanılmaktadır. Seçilmiş olgularda 3-5 yıl süren immünoterapi yani aşı tedavisi uygulanabilir. Alerjik rinittte, alternatif tıp tedavisi etkili bulunmamıştır, ayrıca yan etkiler de oluşabilir. Bu nedenle dikkatli olmak gerekmektedir.
Alerjik rinit yaşam kalitesini bozar, çocuğun sosyal hayatını ve okul başarısını etkileyebilir. Bu nedenle tedavinin doğru şekilde yapılması gerekmektedir.
Doç. Dr. Fatma DUKSAL
Çocuk İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları